Được coi
là thú chơi cần nhiều lắm những công phu, nên đĩa than vốn là thứ xa xỉ
với người yêu nhạc. Thế nhưng, thời gian trở lại đây, công chúng nhắc
nhiều đến khái niệm này với tham vọng trả lại cho âm nhạc những gì
nguyên sơ nhất.
Nhắc đến đĩa than, người ta nhớ đến thời kỳ hoàng kim của nó vào khoảng
những năm 70- 80 của thế kỷ trước. Được xem làm thú chơi đòi hỏi nhiều
công phu và tốn kém nên đến những năm đầu của thập kỷ 90 lãnh địa của
đĩa than bị thu hẹp dần. Sự đàn áp của thị trường băng đĩa nhạc CD với
công nghệ ghi âm Digital nhanh nhạy, cơ động là điều mà thời của kỹ
thuật số có thể đáp ứng tốt cho sự phát triển như vũ bão của thị trường
âm nhạc.
Đó cũng là quy luật thuận theo lẽ tự nhiên. Dù âm thanh không thể bằng
đĩa than nhưng việc phải mua một dàn đĩa cồng kềnh vô cùng tốn kém là
một điều không tưởng ở xã hội năng động như hiện tại. Thế nên, dù có
tham vọng đến mấy thì nghệ sĩ Việt rất ít những gương mặt “chịu chơi”
dám đầu tư vào địa hạt này.
Nghe nhạc bằng đĩa than còn được xem là một thú chơi sang và chảnh
Trên thị trường nhạc Việt thì đĩa than vẫn còn là “của hiếm” khi mới
chỉ có một vài ca sĩ chịu đứng ra làm thể loại đĩa kén người chơi này.
Trước đó, duy chỉ có ca sĩ Mỹ Linh với đĩa Tóc ngắn Acoustic được ra lò. Bẵng đi một thời gian thì mới đây lại có Lặng lẽ tiếng dương cầm của nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9. Và vừa qua là ca sĩ Quang Dũng với Tuyển tập Tình ca Phạm Duy.
Ông hoàng nhạc Việt Mr. Đàm thì mới ở trạng thái ấp ủ rằng sẽ cho ra
một đĩa than gồm 7 ca khúc nhạc jazz, vẫn đang trong quá trình thực
hiện.
Như vậy đã đủ thấy độ khó của quy trình cũng như sự “chảnh” của đĩa
than. Thực tế, đĩa than vừa đỏi hỏi sự công phu trong quá trình làm đĩa
đến quá trình xuất bản, phát hành và cuối cùng là đối tượng thưởng thức
cũng phải vừa có nghề, vừa có tiền.
Hiện tại, môi trường sản xuất trong nước chưa thể tự làm một đĩa than
hoàn chỉnh. Mà mỗi đĩa than sau khi thu âm ở dạng demo trong nước rồi sẽ
được gửi ra nước ngoài để hoàn thành phần hậu kỳ. Rất tốn thời gian và
công sức, điều đó khiến nhiều nhà sản xuất e ngại.
Kỳ công như vậy nên giá thành của một đĩa than cũng không hề nhỏ, kéo
theo đó là số lượng sản xuất cũng có giới hạn và được kiểm soát một cách
chuẩn xác. Với giá thành giao động khoảng 1 triệu đồng/đĩa thì không
phải người yêu nhạc nào cũng có thể sở hữu những đĩa than này, nên người
đối tượng “chơi” cũng phải chịu khó đầu tư. Vậy nên, Tóc Ngắn của Mỹ Linh với giá thành 1,3 triệu/đĩa thì chỉ ra có 500 bản, còn Lặng lẽ tiếng dương cầm treo giá với mức 900 nghìn đồng/ đĩa cũng chỉ được phát hành 1.500 đĩa.
Mặc dù đã dự trù nhưng Nhạc sĩ Đức Trí vẫn mất một thời gian dài để cho ra đời Lặng lẽ tiếng dương cầm
Mặc dù rất tâm huyết với việc tìm lại thị trường cho đĩa than nhưng
nhạc sĩ Đức Trí cũng phải khẳng định để đĩa than phổ quát rộng rãi còn
cần thời gian dài. Nhà sản xuất rõ ràng vất vả trong quá trình làm đĩa
và người yêu nhạc cũng phải đầu tư một khoản không nhỏ cho thú chơi quý
tộc này.
Bởi ngoài việc luôn tìm thực đơn là đĩa than có giá không hề thấp như
vậy thì còn phải có mâm nghe và dàn âm thanh... tức một không gian để
thưởng thức chứ không phải nghe qua loa máy tính hay điện thoại. Mà
những dàn âm thanh này thì tùy vào chất lượng mà có giá khác nhau, tất
nhiên có những bộ lên đến cả nghìn đô là chuyện bình thường. Điều này,
vô hình trung đã lệch với mặt bằng chung là thưởng thức âm nhạc bình dân
thường thấy của người Việt.
Tất cả những khó khăn trên lý giải vì sao có sự dè dặt của nghệ sĩ cũng
như nhà sản xuất đối với... đĩa than. Thế nên, gần đây sự xuất hiện trở
lại của đĩa than bằng những sản phẩm mới được xem là một tín hiệu mừng
cho nền nhạc Việt. Bởi rõ ràng, một phần nào đó chứng tỏ đối tượng khách
hàng đã có sự nâng tầm thị hiếu và bắt đầu quay lại thời kỳ nghe nhạc
tinh tế, để có sự thẩm và thấu. Còn nhà sản xuất thì bắt đầu nhen nhóm
niềm tin.
Cái hay của thú thưởng nhạc của đĩa than ở chỗ, nó như thể có bùa mê.
Nhiều người đã chót mê thú nghe nhạc này đặc tả: Nghe nhạc bằng đĩa than
nó giống như quá trình thưởng trà. Ta phải chọn trà ngon, ướp trà sao
cho đượm để rồi nhâm nhi thưởng thức. Nó khác hẳn với loại cà phê hòa
tan của thời đại công nghiệp. Bởi vậy, ai đã quen yêu nhạc bằng đĩa
than, thì thực sự khó bỏ. Đĩa than giúp người yêu nhạc cảm nhận được sự
tinh tế của âm nhạc để rồi quay về gìn giữ những giá trị nguyên sơ, xưa
cũ trong cả tác phẩm và kỹ thuật thu âm.
Ca sĩ Quang Dũng vừa giới thiệu đĩa than Tình ca Phạm Duy
Tuy nhiên, một thực tế rằng, “xài” đĩa than vẫn được xem là cuộc chơi
tốn kém. Đem mối băn khoăn này đến nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, ông cũng cho
rằng: Đĩa than chủ yếu phục vụ đối tượng khán giả có gu thưởng thức âm
nhạc ở tầng cao, đã là tín đồ của đĩa than. Từ trước tới nay, đối tượng
khán giả này vẫn có một số lượng nhất định. Số còn lại chủ yếu là phục
vụ cho những phòng nhạc chuyên nghiệp và lưu trữ làm tư liệu cho các dự
án âm nhạc cần thanh âm chuẩn.
Tuy nhiên, vị nhạc sĩ này cũng bày tỏ niềm lạc quan bởi “tai” thưởng
thức âm nhạc của khán giả đã ngày càng được nâng cao. Và nhu cầu thưởng
thức thứ âm nhạc thời thượng thì thời nào cũng có.
Dù chưa phải là nhiều như đang thấy ở thị trường quốc tế, nhưng với sự
xuất hiện của những sản phẩm mới, có thể thấy đĩa than đang dần quay lại
và len lỏi vào đời sống âm nhạc. Nếu nói, sự trở lại này là một sự hồi
sinh cũng đúng, bởi khi người nghe tìm đến, nhà sản xuất bắt đầu tin
tưởng vào thị trường băng đĩa thì hẳn nó là tín hiệu mừng cho thấy giá
trị âm nhạc đích thực luôn có những tâm hồn đồng điệu.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn chỉ có thể nhìn vào sự hồi sinh một cách dè dặt
này để kỳ vọng. Bởi con đường đi của nó còn dài, thực tế mới chỉ là
những “món ngon” dành cho người sành điệu. Còn để đến một lúc nào đó,
đĩa than là sự lựa chọn phổ quát thì quả là con đường dài. Nhưng mới chỉ
là manh nha của sự hồi sinh thì nó vẫn là nguồn động viên cho người làm
nhạc bởi vẫn có những đối tượng thưởng thức âm nhạc theo chiều sâu. Và
đương nhiên, với xu thế đó ta có quyền tin tưởng vào “gu” thẩm mỹ và
thưởng thức âm nhạc đẹp trong tương lai.
-----------------------------------------------